* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2): 

Em biết gì về thời Vua Lê – Chúa Trịnh hay về những chiến công của Hoàng đế Quang Trung? Hãy chia sẻ cùng các bạn trong lớp.

Lời giải:

- Trịnh – Nguyễn phân tranh là thời kỳ phân chia lãnh thổ giữa chế độ “vua Lê chúa Trịnh” ở phía Bắc sông Gianh (Đàng Ngoài) và chúa Nguyễn cai trị ở miền Nam (Đàng Trong) (1627-1777)

- Vua Quang Trung là vị vua anh dũng. Chỉ trong thời gian 6 ngày, vua Quang Trung đã đánh tan đội quân Thanh và giữ đúng lời hứa với quân lính sẽ ăn Tết tại Thăng Long, kết thúc cuộc chiến chống quân Thanh xâm lược bằng thắng lợi vẻ vang.

* Trải nghiệm cùng văn bản

1. Cảnh kiêu binh phò Trịnh Tông lên ngôi ở đây có gì khác so với cảnh lên ngôi của vua chúa ngày xưa mà em biết, hoặc hình dung?

Lời giải:

Điểm khác biệt:

- Cảnh lên ngôi của vua chúa ngày xưa: Cảnh rước kiệu được dân chúng dâng lên rất cao để những người ở xa có thể nhìn xuống.

- Cảnh kiêu binh phò Trịnh Tông lên ngôi: không có kiệu mà dùng tạm chiếc mâm vẫn bày cỗ lộc làm ghế và đặt thế tử lên ngồi và 8 người kề vai vào khiêng.

2. Em có nhận xét gì về hành động của đám kiêu binh?

Lời giải:

Là hành động thể hiện sự kiêu căng coi trời bằng vung.

3. Câu nói này thể hiện nét tính cách nào của Vua Quang Trung?

Lời giải:

Quyết đoán, dám nghĩ dám làm và đặc biệt tính toán như thần

4. Từ đây, tuyến truyện có gì thay đổi?

Lời giải:

Tuyến truyện thay đổi khi được sự lo lắng, hoang mang cũng không màng bất trắc vẫn tiếp tục cho cuộc vui không biết tới quân ta chuẩn bị đổ bộ tới.

5. Phần kể về Vua Lê Chiêu Thống có phải là một tuyến truyện khác không? Vì sao?

Lời giải:

Có vì nội dung và đối tượng mô tả ở phần này phản ánh một đối tượng cụ thể có ảnh hưởng đến cốt truyện.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: 

Văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí” thể hiện cảm nhận về vẻ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lược và số phận bi thảm của lũ vua quan phản nước hại dân.

Câu 1 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

Vẽ sơ đồ tóm tắt chuỗi sự kiện chính trong đoạn trích Hồi thứ hai và đoạn trích Hồi thứ mười bốn. Chỉ ra mối liên hệ giữa hai đoạn trích này.

Lời giải:

Câu 2 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

Nét tính cách nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật nét tính cách ấy.

Lời giải:

Các chi tiết thể hiện nét tính cách nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung:

- Nghe tin giặc đến chiếm Thăng Long, không tỏ ra sợ hãi, nao núng mà cầm quân ra trận.

- Lên ngôi vua để trấn an lòng dân, chiêu mộ binh sĩ.

- Tế cáo trời đất, gặp gỡ cống sĩ.

- Tiến hành duyệt binh tại Nghệ An, ra phủ dụ, kiên quyết thực hiện hoạch định.

- Có khả năng phân tích rõ ưu thế của ta và địch, biết nhìn nhận tình hình, nắm chắc thời cuộc.

- Lời phủ dụ cảm kích quân dân.

- Biết cách dùng người, chọn người.

- Lập kế hoạch chi tiết để thực hiện.

=> Nét tính cách của vua Quang Trung được biểu hiện cụ thể:

- Là vị tướng quyết đoán, mạnh mẽ, hành động dứt khoát, không chút do dự.

- Là vị tướng có trí tuệ anh minh, nhạy bén, sáng suốt.

- Biết nhìn xa trông rộng.

- Vị tướng dũng cảm, lẫm liệt, linh hồn của cuộc chiến.

Câu 3 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện của tác giả (chú ý cách sử dụng ngôi kể, kết hợp lời của người kể chuyện và lời của nhân vật,…)

Lời giải:

Ngôi kể thứ ba kết hợp cùng lời kể của các nhân vật cho thấy được câu chuyện được bao quát, chân thực hơn, đồng thời hiểu thêm được tính cách, tâm lý, hành động và con người của họ.

Câu 4 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

So sánh thái độ, tình cảm của tác giả khi viết về Vua Quang Trung – nghĩa quân Tây Sơn và về anh em Trịnh Tông – đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống, Tôn Sĩ Nghị và đội quân xâm lược nhà Thanh. Theo em, cách thể hiện thái độ như vậy có phù hợp với truyện lịch sử hay không? Vì sao?

Lời giải:

- Đối với vua Quang Trung, tác giả thể hiện thái độ nể trọng, ngợi ca trước một người anh hùng chiến trận, vị vua mưu lược, bách chiến bách thắng.

- Đối với anh em Trịnh Tông và đám kiêu binh, tác giả thể hiện thái độ khinh thường, phê phán, châm biếm với những kẻ gây thương đau cho đất nước.

- Đối với Lê Chiêu Thống và quân xâm lược Thanh, tác giả thể hiện thái độ khinh thường, phê phán, châm biếm với những kẻ thù.

=> Cách thể hiện thái độ phù hợp với truyện lịch sử vì truyện đã thể hiện thái độ phê phán, tố cáo của tác giả với đội quân xâm lược nhà Thanh thể hiện chủ nghĩa yêu nước, lập trường dân tộc và rất rạch ròi. Ngô Gia văn phái tuy có tư tưởng phò Lê nhưng không vì thế mà không phô bày tội trạng của vua tôi Lê Chiêu Thống hay không thừa nhận, khăng định công trạng lịch sử của Vua Quang Trung.

Câu 5 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

Qua văn bản, em hiểu thêm điều gì về Vua Quang Trung và cuộc kháng chiến chống quân Thanh của nhân dân ta.

Lời giải:

- Vua Quang Trung là một tổng chỉ huy tài ba và là một vị vua anh dũng.

- Cuộc kháng chiến chống quân Thanh là minh chứng cho tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân ta.

Câu 6 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

Văn bản đã giúp em hiểu thêm điều gì về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam đương thời?

Lời giải:

Về Vua Quang Trung: nhà vua hiện lên là người anh hùng dân tộc đã lập nên kì tích xưa nay chưa từng có: với nghệ thuật dùng binh, tài thao lược, chỉ trong năm ngày đã đập tan đội quân xâm lược nhà Thanh, đuổi chúng về nước...

- Về cuộc kháng chiến chống quân Thanh của nhân dân ta: Quân dân ta thời ấy đã nêu cao tinh thần yêu nước, ý chỉ độc lập tự cường và truyền thống đấu tranh bất khuất dưới sự lãnh đạo của Vua Quang Trung.

Câu 7 (trang 77 sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2)

So sánh cốt truyện trong văn bản trên đây với cốt truyện trong một văn bản mà em đã đọc, chỉ ra điểm khác biệt và điểm tương đồng (nếu có) giữa cốt truyện đa tuyến với cốt truyện đơn tuyến

Lời giải:

Một văn bản mà em đã đọc văn bản “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” với cốt truyện đa tuyến, đều lồng ghép các câu chuyện với nhau khi nhân vật đang nói hay kể chuyện.

Giaibaitap.me