Bài 1.27; 1.28 trang 8 sách bài tập (SBT) Hóa học 12

1.27.Cho các phát biểu sau :

a)  Chất béo thuộc loại hợp chất este.

b)   Các este không tan trong nước do chúng nhẹ hơn nước.

c)   Các este không tan trong nước và nổi trên mặt nước do chúng không tạo được liên kết hiđro với nước và nhẹ hơn nước.

d)   Khi đun chất béo lỏng trong nồi hấp rồi sục dòng khí hiđro vào (có xúc tác niken) thì chúng chuyển thành chất béo rắn

e)   Chất béo lỏng là các triglixerit chứa gốc axit không no trong phân tử. Những phát biểu đúng là

A. a, d, e.                                    B. a, b, d.

C. a, c, d, e.                                 D. a, b, c, d, e.

1.28. Khi cho một ít mỡ lợn (sau khi rán, giả sử là tristearin) vào bát sứ đựng dung dịch NaOH, sau đó đun nóng và khuấy đều hỗn hợp một thời gian. Khi đó quan sát được hiện tượng nào sau đây ?

A. Miếng mỡ nổi ; sau đó tan dần.

B. Miếng mỡ nổi ; không thay đổi gì trong quá trình đun nóng và khuấy

C. Miếng mỡ chìm xuống ; sau đó tan dần.

D. Miếng mỡ chìm xuống ; không tan.

Hướng dẫn trả lời:

Bài 1.29 trang 9 sách bài tập (SBT) Hóa học 12

Giải thích tại sao khi cho isoamyl axetat (dầu chuối) vào cốc đựng dung dịch natri hiđroxit thấy chất lỏng trong cốc tách thành hai lớp, nhưng khi khuấy đều và đun sôi hỗn hợp một thời gian thấy chất lỏng trong cốc tạo thành một dung dịch đồng nhất.

Hướng dẫn trả lời:

Dầu chuối không tan trong nước vì nó không có khả năng tạo được liên kết hiđro với nước và vì khối lượng riêng nhỏ hơn nước nên dầu chuối nổi trên mặt nước (hoặc dung dịch kiềm).

Khi đun sôi và khuấy đều đã xảy ra phản ứng xà phòng hoá este :

CH₃COOCH₂CH₂CH(CH₃)₂ + NaOH→ CH₃COONa + OHCH₂CH₂CH(CH₃)₂

Sản phẩm phản ứng tan được trong nước (hoặc dung dịch kiềm dư) nên tạo thành dung dịch đồng nhất.

Bài 1.30,1.31 trang 9 sách bài tập (SBT) Hoá học 12

1.30 Xà phòng hoá 4,4 g este X có CTPT C₄H₈0₂ trong dung dịch NaOH thu được 4,1 g muối của axit Y. Công thức cấu tạo của X là

a. HCOOC₃H₇                                     b. CH₃COOC₂H₅

c. C₂H₅COOCH₃                                  d. HCOOCH₂CH₂CH₃

1.31. Đun 6,6 g hỗn hợp gồm 2 este X, Y đồng phân có CTPT C₄H₈O₂ trong dung dịch NaOH vừa đủ thu được 6,5 g hỗn hợp 2 muối của 2 axit đồng đẳng kế tiếp nhau. Hai este có công thức là

A. HCOOC₃H₇ và CH₃COOC₂H₅

B. CH₃COOC₂H₅ và C₂H₅COOCH₃

C. CH₃COOC₂H₃ và CH₃COOC₃H₇

D. CH₃COOCH₃ và C₂H₅COOCH₃

Hướng dẫn trả lời:

Bài 1.32 trang 9 sách bài tập (SBT) Hóa học 12

Viết các phương trình hoá học để hoàn thành các dãy biến hoá sau :

a) \({\rm{ }}{C_2}{H_4} \to C{H_3}CHO\buildrel {B{r_2},{H_2}O} \over
\longrightarrow A\buildrel { + B} \over
\longrightarrow {C_4}{H_8}{O_2}\buildrel {LiAl{H_4},{\rm{ }}{t^0}} \over
\longrightarrow B\)

b) CH₃CH₂COOH→CH₃CHBrCOOH→CH₂=CHCOOK→ CH₂=CHCOOH →CH₂=CHCOOCH₃ →polime

c)CH₂=CH₂→CH₃CHO→CH₃COOH→CH₃COOCH=CH₂→polime 1→ polime 2

Hướng dẫn trả lời:

a)

\(2C{H_2} = C{H_2} + {\rm{ }}{O_2}\buildrel {{t^0},xt} \over
\longrightarrow {\rm{ }}2C{H_3} - CHO\)

CH₃-CHO + Br₂ +H₂O → CH₃-COOH + 2HBr

CH₃-COOH + C₂H₅OH ↔ CH₃COOC₂H₅ + H₂O 

\(C{H_3}COO{C_2}{H_5}\buildrel {LiAl{H_4},{\rm{ }}{t^0}} \over
\longrightarrow 2C{H_3}C{H_2}OH\)

b) 

\(C{H_3}C{H_2}COOH + B{r_2}\buildrel {{t^0}} \over
\longrightarrow C{H_3}CHBrCOOH + HBr\)

\(C{H_3}CHBrCOOH + 2KOH\buildrel {{C_2}{H_5}OH,{\rm{ }}{t^0}} \over
\longrightarrow C{H_2} = CHCOOK + KBr + 2{H_2}O\)

\(C{H_2} = CHCOOH + C{H_3}OH\buildrel {{t^0},{\rm{ }}{H_2}S{O_4}\left( \right)} \over
\longrightarrow C{H_2} = CHCOOC{H_3} + {H_2}O\)

\(nC{H_2} = CHCOOC{H_3}\buildrel {{t^0},xt,p} \over
\longrightarrow - {(C{H_2} - CH - COOC{H_3})_n} - \)

c) \(2C{H_2} = C{H_2} + {\rm{ }}{O_2}\buildrel {{t^0},xt} \over
\longrightarrow {\rm{ }}2C{H_3} - CHO\)

\(C{H_3}COOH + C{H_2} = CH - OH\buildrel {{t^0},{\rm{ }}{H_2}S{O_4}\left( \right)} \over
\longrightarrow C{H_3}COOCH = C{H_2} + {H_2}O\)

\(nC{H_3}COOCH = C{H_2}\buildrel {{t^0},xt,p} \over
\longrightarrow - \left( {C{H_2} - CH - OCOC{H_3}} \right){ - _n}\).

Bài 1.33 trang 9 sách bài tập (SBT) Hóa học 12

Để xà phòng hoá hoàn toàn 19,4 g hỗn hợp hai este đơn chức A và B cần 200 ml dung dịch natri hiđroxit l,5M.Sau khi phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch, thu được hỗn hợp hai ancol đồng đẳng kế tiếp nhau và một muối khan X duy nhất.Tìm công thức cấu tạo, gọi tên và tính phần trăm khối lượng của mỗi este có trong hỗn hợp ban đầu.

Hướng dẫn trả lời:

n _NaOH= 1,5.0,2=0,3 mol

Hai este có cùng gốc axit vì cùng tạo ra một muối sau khi xà phòng hoá. Đặt công thức của 2 este là RCOOR1 và RCOOR2

Đặt công thức chung của 2 este là RCOOR’

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

Theo phương trình hoá học : n _NaOH = n _RCOOR’ = 0,3 mol

→ M _RCOOR’=\({{19,4} \over {0,3}} = 64,67\)

→ M_R + M_R’ = 64,67 – 44= 20,67

Vậy hai ancol phải là CH₃OH và C₂H₅OH, còn axit là HCOOH.

Công thức cấu tạo của 2 este là :

HCOOCH₃ (metyl fomat) và HCOOCH₂CH₃ (etyl fomat).

Gọi số mol của HCOOCH₃ và HCOOCH₂CH₃ trong hỗn hợp là x và y.

Ta có hệ pt:

n _{hh este} = x+ y = 0,3

m _{hh este} = 60x + 74y = 19,4

→ x= 0,2 ; y= 0,1

%m _HCOOCH3 = \({{0,2.60} \over {19,4}}.100 = 61,86\%\)

%m _HCOOCH2CH3= 100- 61,86= 38,14%

Bài 1.34 trang 10 sách bài tập (SBT) Hóa học 12

Cho ancol A tác dụng với axit B thu được este X. Làm bay hơi 8,6 g este X thu được thể tích hơi bằng thể tích của 3,2 g khí oxi (đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Tìm công thức cấu tạo và tên gọi của A, B, X, biết A có phân tử khối lớn hơn B

Hướng dẫn trả lời:

Vì n_O2 =0,10 mol nên M_X = 86 g/mol.

Vây X là este đơn chức RCOOR1 với M_R + M _R1 = 42. Các căp giá trị có thể có: