Câu 1: Tìm hiện tượng đảo trật tự từ ngữ trong các trường hợp sau và phân tích tác dụng của hiện tượng này

a.                                          Cây hình nhà mình đăng trí

                                            Bỏ quên năm ngoài màu hoa

                                            Năm nay buổi chừng hối tiếc

                                           Ra hoa nhiều gấp đôi ba

                                                                      (Trần Lê Văn, Hơi sức của cây)

b. Nhưng trên mặt biển, ùn ùn từ đâu đến – dân chài bảo từ Thủy phủ đùn lên – một đám suơng mù dày đặc, mang vị mặn và hơi lạnh thấm thía.

(Bùi Hiển, Chiều sương)

Lời giải:

a. Hiện tượng đảo trật tự từ ngữ “Bỏ quên năm ngoái mùa hoa” (trật tự thông thường là “Bỏ quên mùa hoa năm ngoái”). Tác dụng: Làm cho cách diễn đạt giàu sức biểu cảm hơn, đồng thời cũng giàu nhạc tính hơn.

b. Hiện tượng đảo trật tự từ ngữ: “ùn ùn từ đâu đến – dân chài bảo từ Thuỷ phủ đùn lên – một đám sương mù dày đặc, mang vị mặn và hơi lạnh thấm thía” (trật tự thông thường là “một đám sương mù dày đặc, mang vị mặn và hơi lạnh thấm thía từ đầu ùn ùn đến – dẫn chài bảo từ Thủy phủ đùn lên”).

Câu 2: Chỉ ra hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ trong các đoạn trích sau và phân tích tác dụng biểu đạt của những cách diễn đạt này.

a.                                   Nắng đã vàng hanh như phấn bay,

                                     Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày..

                                     Trước sân mây trắng về đông lắm.

                                     Em ở xa nhà, em có hay

(Vũ Quần Phương, Nắng đã hanh rồi)

b. Vào một chiều trung tuần tháng Giêng, chàng trai ấy lang thang trong những ngõ hẻm làng. Chàng đi không mục đích, hồn lặng thấm cái êm ả lắng tự vòm trời trắng hơi biêng biếc như dát bạc, cái êm ả của những cuối ngày thôn dã.

(Bùi Hiển, Chiều sương)

Lời giải:

a. Trong ngữ liệu này, “sông”, “mây trắng” được hình dung như con người nên có cách kết hợp: “sông gày”, “mây trắng về đông lắm. Những cách kết hợp từ này phá vỡ quy tắc kết hợp từ thông thường, tạo ra hình ảnh thơ độc đáo, mới lạ, gây ấn tượng và khơi gợi cảm xúc cho người đọc.

b. Trong ngữ liệu b, cách kết hợp “hơi biêng biếc” phá vỡ quy tắc kết hợp từ thông thường, làm cho cách diễn đạt độc đáo, mới lạ và gây ấn tượng cho người đọc. Bình thường, từ láy “biêng biếc” không thể kết hợp được với những từ ngữ chỉ mức độ như: hơi, rất, quá, lắm,... nhưng trong ngữ cảnh này, cách diễn đạt “hơi biêng biếc” lại tỏ ra rất hoà hợp với “vòm trời trắng”, với “cái êm ả của không gian.

Câu 3: Phân tích hiệu quả của hiện tượng tách biệt trong các trường hợp sau:

a. Ào một cái, từ trong rừng đâu ra bỗng như có tiếng quẫy động của một con vật khổng lồ. Ông Diểu biết là con đầu đàn đã đến. Còn khỉ này cũng gớm lắm đây. Nó xuất hiện với một nghi lễ vương chủ. Tự tin đến thô bạo. Ông Diểu mỉm cười và chăm chú nhìn.

(Nguyễn Huy Thiệp, Muối của rừng)

b. Ông Diểu bỗng thấy bị xúc phạm ghê gớm. Tựa như ông bị theo dõi, bị đòi ăn vạ

(Nguyễn Huy Thiệp, Muối của rừng)

Lời giải:

a. Ào một cái, từ trong rừng dâu da bỗng như có tiếng quẫy động của một con vật khổng lồ. Ông Diểu biết là con đầu đàn đã đến. Con khỉ này cũng gớm lắm đây. Nó xuất hiện với một nghi lễ vương chủ. Tự tin đến thô bạo. Ông Diểu mỉm cười và chăm chú nhìn.

→  Tác dụng: nhấn mạnh sự “Tự tin đến thô bạo” của con khỉ đầu đàn qua con mắt cảm nhận của ông Diểu. Đồng thời thể hiện sự thích thú, khoái chí của nhân vật ông Diểu khi chứng kiến sự xuất hiện của con khỉ đực với một nghi lễ vương chủ.

b. Ông Diểu bỗng thấy bị xúc phạm đến ghê gớm. Tựa như ông bị theo dõi, bị đòi ăn vạ.

→ Tác dụng: nhấn mạnh cảm nhận của ông Diểu “tựa như ông bị theo dõi, bị đòi ăn vạ”. Đồng thời cảm xúc bực bội, oan ức, khó chịu của nhân vật khi phát hiện khỉ cái luôn đi theo mình.

Câu 4: Nhận xét về sự độc đáo của những kết hợp từ được in đậm trong đoạn thơ sau:

                                     Chiều mộng hòa thơ trên nhánh duyên,

                                     Cây me ríu rít cặp chim chuyền

                                     Đỏ trời xanh ngọc qua muôn lá,

                                     Thu đến – nơi nơi động tiếng huyền,

(Xuân Diệu, Thơ duyên)

Lời giải:

- “Nhánh duyên”: “duyên” là khái niệm trừu tượng, vô hình nhưng “nhánh” là một sự vật hữu hình, có thể nhìn thấy được. Vì vậy, “nhánh” thường kết hợp với những vật hữu hình như: nhánh cây, nhánh cỏ, nhánh lá,... Cách kết hợp “nhánh duyên” phá vỡ quy tắc kết hợp từ thông thường, tạo nên hình ảnh thơ độc đáo, gợi nên một tình cảm thơ mộng của chủ thể trữ tình; nhờ đó khơi gợi cảm xúc nơi người đọc.

- “Đổ trời xanh ngọc”: Theo từ điển, “đổ” là động từ có nghĩa là “làm cho vật được chứa đựng ra khỏi ngoài vật đựng”. Trong cách diễn đạt “đổ trời xanh ngọc, màu xanh ngọc của bầu trời được hình dung như một vật thể/ một dòng chảy đổ tràn qua muôn lá, tạo nên hình ảnh chiều thu huyền ảo và lãng mạn.

Từ đọc đến viết

Viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của thiên nhiên đối với đời sống con người.

Đoạn văn tham khảo

  Việt Nam là một đất nước mang vẻ đẹp xanh tươi của thiên nhiên,cây cảnh.Mọi thứ xung quanh đều bao trùm bởi một màu xanh mơn mởn của thiên nhiên vạn vật.Không chỉ vậy,đặc sắc hơn cả là vẻ đẹp cùng nguồn lợi nhuận to lớn của biển đảo nước ta.Chính biển đảo rộng lớn,mênh mông đã làm tăng thêm vẻ đẹp của thiên nhiên,quang cảnh đất nước Việt Nam.Biển đảo nước ta trải dài và san đều qua các phía: Đông,Tây,Nam,Bắc.Mỗi địa điểm,mỗi tỉnh thành đều có một vùng biển đảo riêng,là địa điểm du lịch đặc trưng,thu hút nhiều người.Biển đảo nước ta kéo dài từ Bắc vào Nam,rải rác ở mọi nơi trên đất nước.Nước ta có hai quần đảo lớn đó là Trường Sa và Hoàng Sa.Hai quần đảo này nằm sát ngoài biển Đông nhưng lại vô cùng quan trọng với đất nước trong việc phát triển và giữ vững nền độc lập đất nước.Biển đảo của nước ta rất nhiều.Mỗi biển đảo đều mang một vẻ đẹp riêng,một nguồn lợi nhuận riêng.Như biển đảo ở Nha Trang,luôn mang một vẻ đẹp tự nhiên,nước biển sóng sánh màu trong,gợn sóng nhẹ,mang một không khí tươi tốt,thu hút rất nhiều khách du lịch.Không những thế,đảo ở Quãng Ngãi lại là di sản văn hóa biển,là nơi có đến 50 di tích lịch sử, văn hóa,không chỉ trong nước mà còn của cả thế giới.Chung quy lại,biển đảo nước ta,mỗi nơi,mỗi địa điểm khác nhau đều đóng góp cho nước nhà một sự phát triển về du lịch,nâng cao vẻ đẹp của đất nước.Biển đảo chính là nơi để sản xuất ra dầu khí,hay đánh bắt cá,hải sản,..phục vụ cho nhu cầu về đời sống sinh hoạt của người dân lao động."Biển đảo như lòng mẹ",mang lại cho con người những nguồn lợi nhuận vô cùng to lớn,phục vụ để nâng cao đời sống của con người.Hiện nay,biển đảo nước ta đang bị nhiều nước khác trên thế giới nhòm ngó,xâm lấn.Trước tình hình đó,nhiều cá nhân không biết bảo vệ,quý trọng mà còn tàn phá nó,bán nó cho nước khác.Hành động này rất đáng lên án và phê phán.Với chúng ta,là con người Việt Nam,sinh ra trong hòa bình,sự tự do của nhân loại,ta phải biết bảo vệ những gì mà ông cha ta đã dành cả mồ hôi xương máu mới có được.Hơn thế nữa,ta phải có tình yêu thiên nhiên,biết bảo vệ môi trường,bảo vệ biển đảo nước ta xanh,sạch,đẹp.Đó mới chính là những con người đáng tự hào,đáng để ca ngợi!

Giaibaitap.me